Teken: zo ben je voorbereid!
De lente komt eraan: tijd om extra te genieten van een dagje in de tuin, in het bos, in het park, in de duinen … Dubbel voordeel, want genieten van de natuur is goed voor je gezondheid. Tenminste, als je alert bent voor teken, want die verschuilen zich in de natuur en kunnen ziekten overdragen.
Teken zijn donkere bloedzuigende parasieten die behoren tot de spinachtigen. Ze leven in bossen, tuinen, parken, duinen … Een teek kan zich vasthechten aan je huid. Eens ze vol bloed zit, valt ze af.
Een tekenbeet herkennen
Een tekenbeet herken je meestal aan een rood vlekje dat ontstaat op de plaats van de tekenbeet. Het wordt normaal niet groter dan twee centimeter en verdwijnt binnen de twee weken. Een tekenbeet is pijnloos, omdat een teek samen met haar speeksel ook verdovings- en antistollingsstoffen uitscheidt. Je voelt een teek dus niet bijten. Een teek houdt van warme plekjes zoals knieholtes, liezen, bilspleet, haarlijn, navel en oksels. Na een dagje in de natuur controleer je het best die plekken van je lichaam.
Wordt de tekenbeet toch groter dan twee centimeter, krijg je ringen rond de beet, verdwijnt de vlek niet meteen of krijg je koorts? Dan heeft de teek mogelijk een ziekte overgedragen.
Soorten tekenziekten
Teken kunnen bij ons de ziekte van Lyme overdragen. In sommige streken op het noordelijk halfrond verspreiden ze ook tekenencefalitis, waar je een hersen(vlies)ontsteking (Tick-Borne Encephalitis of TBE) van kan krijgen.
Het meest voorkomende symptoom van de ziekte van Lyme is een rode, ringvormige vlek rond de plaats van de tekenbeet, die geleidelijk aan groter wordt. Die vlek verschijnt niet meteen, maar pas na enkele dagen tot enkele weken. Ook symptomen die lijken op griep (koorts, gewrichts- of spierpijn) kunnen optreden. Die griepachtige symptomen kunnen voorkomen bij Lyme en bij andere tekenziekten zoals TBE.
De behandeling van tekenziekten
De ziekte van Lyme kan worden behandeld met antibiotica. Zonder behandeling blijft de bacterie in je lichaam. Je bent er dus het best op tijd bij. Soms krijg je pas maanden tot jaren later klachten, meestal ter hoogte van je zenuwen of gewrichten. Een behandeling kan dan nog, maar zal doorgaans langer duren.
Andere tekenziekten kunnen meestal ook met antibiotica behandeld worden. TBE niet, omdat TBE door een virus wordt veroorzaakt en dat kan je nooit met antibiotica behandelen. Koortswerende middelen kunnen wel helpen om je beter te voelen.
De kans is klein dat je een tekenziekte doormaakt zonder dat je het duidelijk opmerkt. Ga altijd langs bij je huisarts als je ziektesymptomen hebt na een tekenbeet. Zonder behandeling verdwijnen de ziektesymptomen vaak spontaan, maar dat betekent niet altijd dat de ziekte is verdwenen.
Vaccinatie tegen tekenziekten
Wanneer je naar het buitenland op vakantie gaat, kan het aangewezen zijn om je te laten vaccineren tegen tekenencefalitis, ook voor vakanties binnen Europa. Tegen de ziekte van Lyme bestaat geen vaccin. Vaccinatie is zinvol omdat het virus al meteen na de tekenbeet kan worden doorgegeven. Minstens een maand voor je vertrek start je het best met de vaccinatie. In geval van tijdsgebrek bestaat er een versneld schema. Voor die vaccinatie kan je terecht bij je huisarts.
Tekenbeten voorkomen
Tekenbeten voorkomen of helemaal uitsluiten is onmogelijk. Volgende maatregelen kan je nemen, maar ze bieden geen 100% garantie op het voorkomen van tekenbeten. Het is dan ook heel belangrijk om te controleren op tekenbeten, indien nodig teken te verwijderen en de symptomen op te volgen.
- Blijf zo veel mogelijk op de paden om contact met begroeiingen te vermijden.
- Draag gesloten schoenen en kleding die je armen en benen bedekt. Stop je broekspijpen in je kousen.
- Draag lichtgekleurde kleding; dan zie je een teek beter.
- Gebruik een insectenwerend middel met bijvoorbeeld DEET op je onbedekte huid. Vraag daarvoor wel eerst raad aan je huisarts of apotheker.
Een teek veilig verwijderen
Teken kan je veilige verwijderen. Let wel op, want elke manipulatie kan de teek doen braken en je verhoogt zo het risico op besmetting. Verwijder een teek dus op de volgende manier:
- Neem de teek vast bij de kop, zo dicht mogelijk tegen de huid, met een tekenverwijderaar of pincet.
- Knijp de teek niet plat.
- Draai niet aan een teek.
- Verwijder de teek rustig in één beweging.
- Gebruik geen alcohol, jodium, zeep, ether of olie.
- Verbrand een vastgehechte teek niet.
Als er een stukje van de kop van de teek blijft vasthaken in je huid is dat niet zo erg. De bacterie wordt zo niet doorgegeven. Het kan wel een kleine infectie veroorzaken. Verzorg dan het wondje. Maak het proper met water en zeep indien nodig.
Als je een teek verwijderd hebt, is het belangrijk dat je de tekenbeet goed opvolgt. Noteer de datum van de tekenbeet en houd de plaats van de tekenbeet de eerste maand goed in het oog. Als er een groter wordende ronde vlek ontstaat, contacteer dan zo snel mogelijk je huisarts.
